Menu

Onderdeel van Pixfactory

Extreme macrofotografie met Paulien Bunskoek, deel 1: apparatuur

Veel natuurfotografen schaffen op een gegeven moment een macrolens aan. Met een ‘standaard’ macrolens betreed je al een wondere wereld van bijvoorbeeld insecten en bloemen. Maar dat kan nog een stapje verder. Er zijn objectieven die verder gaan dan de 1:1 vergroting, namelijk tot maar liefst 5x vergroting. In deze serie tutorials neem ik je mee in deze wel hele kleine wereld, wat voor apparatuur je nodig hebt, hoe je te werk kan gaan in het veld en hoe je ook daarmee verder kan gaan dan een registratiefoto.
Een detailopname van de vleugel van een gewone oeverlibel gemaakt met een lens met vergrotingsfactor 1-5 x. Fotograaf: Paulien Bunskoek

Door de uitsnede in bovenstaande foto en beperkte scherptediepte zie je misschien niet direct wat het is maar bij nadere bestudering wel. Door de kleuren, patronen en details is deze macrofoto toch weer anders dan een macrofoto waar het hele insect op staat. Wees gewaarschuwd; extreme macrofotografie is niet makkelijk, ik heb genoeg fotografen meegemaakt die er behoorlijk gefrustreerd van raakten, maar als het dan eenmaal lukt is het des te leuker.

De camera

Het begint uiteraard met een geschikte camera, ik werk zelf met een full-frame spiegelreflexcamera met een kantelbaar scherm wat echt ideaal is voor dit soort fotografie. Als je verder dan 1x gaat vergroten is het handig als je via je scherm kan scherpstellen, zeker als je laag bij de grond werkt. Het is ook prettig als je camera goed presteert bij wat hogere ISO’s want die ga je nodig hebben. Daarover meer in de volgende tutorial.

Wat voor objectief voor extreme vergrotingen?

Het objectief dat ik gebruik is de Canon MP-E 65 mm 1-5x. Dit was lange tijd het enige objectief dat beschikbaar was met dit soort vergrotingen. Nu zijn er ook meerdere objectieven van Laowa op de markt waardoor dit soort fotografie ook gedaan kan worden door fotografen met andere merken camera’s. Een voorbeeld is de Laowa 25mm f/2.8 2.5-5X Ultra Macro.

Heb je deze lenzen niet, dan kan je werken met tussenringen en een 1:1 macrolens. Daarover is al een uitgebreide tutorial geschreven, klik hier.

Een foto van een koolwitje met een standaard macrolens. Je ziet de hele vlinder in beeld en ook nog wat van de omgeving. Fotograaf: Paulien Bunskoek
Dezelfde vlinder gefotografeerd met ongeveer 3x vergroting. Hij is nog wel herkenbaar maar misschien niet direct. De details van bijvoorbeeld de facetten van de ogen die door de dauwdruppels ook nog eens vergroot worden zijn ineens zichtbaar. Fotograaf: Paulien Bunskoek

Statief en scherpstelslede

Misschien wel het moeilijkste aan dit type fotografie is het werken met de zeer beperkte scherptediepte, die steeds kleiner wordt bij verdere vergroting. Daarnaast neemt bij verdere vergroting het effectieve diafragma toe en dus worden de sluitertijden steeds langer. Bij genoeg licht kan je met dit soort lenzen wel uit de hand werken maar vaak is een statief of rijstzak nodig, vooral ook omdat het scherpstellen nogal nauw komt.

Met een flinke vergroting kan je prachtige portretten van insecten maken zoals van dit boswitje. Fotograaf: Paulien Bunskoek

Wanneer je zó dicht op je onderwerp komt is het belangrijk dat je goed kijkt waar je scherp stelt. Zeker bij een enkelvoudige opname kies je vaak een deel van het oog dat scherp moet worden. Uit de hand is dat bijna niet te doen en dus is het gebruik van een degelijk statief met balhoofd en eventueel scherpstelslede belangrijk.

Je moet bij dit soort extreme macrofotografie heel precies tot op de tiende millimeter handmatig scherpstellen en een scherpstelslede is daarom heel waardevol. Wanneer je je camera op een scherpstelslede zet kun je de camera met een draaiwieltje met minuscule stapjes voor- en achterwaarts bewegen.

De camera met objectief gemonteerd op een dubbele scherpstelslede, hiermee kan je de hele opstelling met kleine stapjes naar voren en achteren bewegen en ook van links naar rechts. De gehele opstelling inclusief balhoofd en statief komt hoog uit en is dus niet geschikt om laag bij de grond te werken. Fotograaf: Paulien Bunskoek

Als je een dubbele scherpstelslede hebt kan je de camera ook van links naar rechts bewegen. Dit valt absoluut aan te bevelen als je niet de hele tijd je statief wil verzetten. Overigens heb ik in het begin ook gewerkt met alleen een balhoofd. Dat ging op zich wel maar ik ben erg blij dat ik op een gegeven moment toch die scherpstelslede heb aangeschaft. Voor diegenen die willen focus stacken is een scherpstelslede zelfs onmisbaar.

Als je echt laag bij de grond moet werken kun je de middenzuil ondersteboven in het statief plaatsen en daar de gehele opstelling aan bevestigen. Een andere optie is werken vanaf een rijstzak, vaak is dat een persoonlijke voorkeur. Fotograaf: Paulien Bunskoek

Draadontspanner

Omdat je in het veld alle beweging tot een minimum wil beperken werk ik altijd met een draadontspanner. Indien je die niet hebt kun je uiteraard de camera op zelfontspanner zetten. 2 seconden is trouwens vaak niet genoeg om alles uit te laten trillen!

Handige hulpmiddelen

Verder neem ik nog een aantal hulpmiddelen mee, klemmetjes om sprieten mee vast te zitten, knijpers om storende vegetatie aan de kant te kunnen doen, een schaartje om het eventueel weg te knippen (met beleid uiteraard!) en een wit parapluutje.

Verder heb ik ook altijd een zaklampje in mijn tas. Een flitser gebruik ik niet zo vaak, ik werk liever met natuurlijk licht, maar kan natuurlijk een handig hulpmiddel zijn. Aangezien je dicht op je onderwerp werkt moet je wel opletten dat de lens geen schaduw op je onderwerp vormt of je moet een speciale flitser gebruiken.

Detail van een vleugel van een oranjetipje. Door er een lichtje achter te zetten krijg je een heel ander effect en worden de kleuren heel mooi zichtbaar. Fotograaf: Paulien Bunskoek

Hopelijk geeft dit een beeld wat je nodig hebt om met deze vorm van macrofotografie aan de slag te gaan. In het volgende deel van deze tutorialreeks leg ik uit hoe ik te werk ga in het veld en waar je op moet letten.

 


Dit artikel is onderdeel van een tutorialreeks in drie delen over extreme macrofotografie. Klik op de links hieronder om de andere delen te lezen:

Extreme macrofotografie met Paulien Bunskoek, deel 2: hoe ga je te werk in het veld?
Extreme macrofotografie met Paulien Bunskoek, deel 3: creatief en abstract kan ook!

Wil je verder lezen over macrofotografie?
Hier zetten we alles over macrofotografie voor je op een rij.

33 reacties

  1. Dank je Paulien, voor je mooie artikel.
    Dit inspireert mij om verder te gaan met de ontwikkeling van de apparatuur die ik zelf maakte om uit de hand met mijn MP-Eetje insecten te fotograferen!

  2. Ik krijg meteen weer zin in macrofotografie na het lezen van dit artikel. Leuk Paulien!
    Nog even een tip qua lampje trouwens: ik werk met een Godox M1. Die is ideaal voor macrofoto’s. Je kunt de temperatuur van het licht zelf eenvoudig regelen en het is zelfs nog mogelijk andere kleuren licht te gebruiken. Wel wat duurder dan een eenvoudige zaklamp, maar als macro helemaal je ding is, is dit echt het overwegen waard.

  3. Hé hé, eindelijk een macro tutorial die verder gaat dan “macro voor beginners met een budget”. Daar zijn er al zo veel van.
    Voor zover ik het weet ben jij de eerste die dieper op de materie ingaat.
    Dank je wel voor deze, goedgeschreven tutorial.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

33 reacties

  1. Dank je Paulien, voor je mooie artikel.
    Dit inspireert mij om verder te gaan met de ontwikkeling van de apparatuur die ik zelf maakte om uit de hand met mijn MP-Eetje insecten te fotograferen!

  2. Ik krijg meteen weer zin in macrofotografie na het lezen van dit artikel. Leuk Paulien!
    Nog even een tip qua lampje trouwens: ik werk met een Godox M1. Die is ideaal voor macrofoto’s. Je kunt de temperatuur van het licht zelf eenvoudig regelen en het is zelfs nog mogelijk andere kleuren licht te gebruiken. Wel wat duurder dan een eenvoudige zaklamp, maar als macro helemaal je ding is, is dit echt het overwegen waard.

  3. Hé hé, eindelijk een macro tutorial die verder gaat dan “macro voor beginners met een budget”. Daar zijn er al zo veel van.
    Voor zover ik het weet ben jij de eerste die dieper op de materie ingaat.
    Dank je wel voor deze, goedgeschreven tutorial.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: